De gedachten gevangenis

Hoe je problemen creëert en hier weer uit kunt komen

We hebben het meestal niet door maar vaak creëren we problemen die er werkelijk niet zijn. Hoe we dit doen? Heb jij weleens gemerkt dat er in je hoofd allemaal gedachten zijn over je verleden of over de toekomst? Je verleden kun je niet veranderen en de toekomst kun je niet voorspellen. Je ziet “beren op de weg” , je hebt “wat als” gedachten? Ik denk dat de meeste mensen dit kunnen bevestigen. De meeste problemen creëren we zelf door de gedachten die we hebben over een bepaalde situatie. Piekergedachten, je zorgen maken over wat er in de toekomst allemaal zou kunnen gebeuren. In deze blog vertel ik je mijn eigen ervaringen en wat ik doe om uit deze gedachten gevangenis te blijven.

De gedachten gevangenis

Ook als er al problemen zijn, bijvoorbeeld als je je baan en je inkomen verliest, maken we het probleem vele malen erger in ons hoofd. Je maakt je zorgen of je je rekeningen wel kunt betalen, of je wel weer een baan vindt. Je voelt je misschien minderwaardig omdat je teveel je eigenwaarde hebt opgehangen aan die baan, die rol, het inkomen. Tijdens de crisis van 2008 (ik studeerde nog) had ik er alle vertrouwen in dat ik wel een baan zou vinden als maatschappelijk werker. In 2012 studeerde ik vol goede moed af. Ik dacht dat ik binnen no time een baan zou hebben. Nou, dat viel zwaar tegen. Ik geloof dat ik wel honderden sollicitatiebrieven heb verstuurd en tientallen gesprekken heb gevoerd.

Eerst solliciteerde ik alleen op functies waarvan ik vond dat die pasten bij mijn opleiding. Al gauw merkte ik dat dit geen zin had, want op de weinige vacatures die er al waren solliciteerden wel honderd andere mensen. Ik was net afgestudeerd, had niet veel ervaring dus maakte ik geen schijn van kans. Het dieptepunt was dat ik een bijstandsuitkering moest gaan aanvragen bij de gemeente. Ik was zwaar gedesillusioneerd. Ik was teleurgesteld, raakte ongemotiveerd en was nog net niet depressief. Ik had mijn eigenwaarde opgehangen aan het hebben van een baan die paste bij mijn opleidingsniveau. Ik had geen baan en een bijstandsuitkering. Wat voor mij betekende dat ik een low life, een nietsnut was. Door de vele afwijzingen maakte ik mij heel veel zorgen of ik überhaupt nog wel een baan zou vinden. Ik doe geen ervaring op dus wie wil mij nog hebben? Hoe kan ik zeker overkomen in een sollicitatiegesprek als ik mij zo slecht voel? Waarom overkomt mij dit? Waarom moet het bij mij altijd zo moeilijk gaan? Het is niet eerlijk! Ik zat duidelijk in de slachtofferrol. Ik geloof dat we dit allemaal wel kennen. Echt helpen doen deze gedachten niet. Het zorgt er alleen maar voor dat je je steeds slechter gaat voelen.

Toch gaf ik in deze periode niet op. Ondanks de sombere en beperkende gedachten dacht ik ook aan oplossingen. Hoe kan ik dan toch ervaring op doen in een tijd waarin dit haast onmogelijk lijkt. Ik ben vrijwilligerswerk gaan doen bij Humanitas en ging via de gemeente aan de slag bij Zorgbelang Groningen om werkervaring op te doen. Dit gaf mij kracht en zelfvertrouwen om te solliciteren en de moed erin te houden. Elke dag naar je werk gaan, iets zinvols doen, meedoen in de maatschappij zorgden ervoor dat ik mij beter ging voelen en meer vertrouwen had in de toekomst. Uiteindelijk is het ook goed gekomen. Het komt namelijk altijd weer goed.

Mijn gedachten gevangenis bestond uit piekergedachten. Ik vind nooit een baan. Ik ben zo’n millennial die van uitzendbaan naar uitzendbaan gaat en geen zekerheid krijgt. Voor mij is zekerheid in inkomen echt belangrijk. Het komt nooit meer goed. Waarom gaat het bij mij altijd zo moeilijk? Waarom duurt het zo lang? Ik maakte het veel erger dan het in werkelijkheid was. Ik had ook kunnen denken: “wat fijn dat ik in een land leef waar er sociale voorzieningen zijn. Ik heb hierdoor voldoende eten en kan in mijn huis blijven wonen. Ik doe vrijwilligerswerk. Hiermee help ik andere mensen en doe ik werkervaring op.”

Hoe breek je uit die gedachten gevangenis?

Problemen zijn er om opgelost te worden en problemen worden ook opgelost. Wij mensen zijn weerbaar, we kunnen veel meer dan we zelf denken. Stop met jezelf in die gedachten gevangenis vast te zetten. Hoe je dit doet?

Wat vaak helpt is een ander perspectief aan te nemen, anders over je “probleem” na te denken. Vragen die jij jezelf kunt stellen zijn: Welke creatieve oplossingen zijn er? Wat kan ik van deze situatie leren? Hoe heb ik problemen in het verleden opgelost en kan ik dezelfde strategie inzetten voor dit probleem? Is dit probleem echt zo erg als ik mij voorstel of valt het wel mee?

In de periode waarin ik werkloos was en een bijstandsuitkering had was mijn eerste perspectief: Ik ben afgestudeerd als maatschappelijk werker. Het lukt mij niet om een baan te vinden als maatschappelijk werker, omdat ik onvoldoende werkervaring heb. Door de crisis kan ik de benodigde werkervaring ook niet opdoen, omdat ik geen baan kan vinden. Waarom overkomt mij dit weer? Waarom moet het bij mij altijd zo lastig gaan? Het is niet eerlijk! Ik zat duidelijk in de slachtofferrol.

Ik had ook een ander perspectief kunnen aannemen. Het tweede perspectief: Ik ben afgestudeerd als maatschappelijk werker. Vanwege de crisis lukt het momenteel niet om een baan te vinden in deze functie. Dit ligt niet aan mij persoonlijk. Ik kan wel ervaring op doen door vrijwilligerswerk te gaan doen. Daarnaast blijf ik solliciteren, ook op andere functies. Ik leer creatief om te gaan te gaan met problemen en financieel met weinig geld rond te komen. Dit verhaal geeft kracht en zelfvertrouwen. Beide verhalen zijn waar alleen kies ik tegenwoordig voor het verhaal dat kracht en zelfvertrouwen geeft.

Wat daarnaast erg goed helpt tegen de gedachten gevangenis is mindfulness en meditatie. Elke dag mediteer ik 10 minuten om gedachten tot rust te brengen. Ik merk dat ik hierdoor bewuster ben van de gedachten en gevoelens die ik heb. Ik maak hierdoor een bewuste keuze in waar ik mijn aandacht naar uit wil laten gaan.

Nieuwe economische crisis?

Je hoeft maar naar het nieuws te kijken en het gaat over corona en de nieuwe economische crisis. Ik leef mee met alle mensen die hun baan kwijt zijn geraakt of een onderneming hebben die failliet is verklaard. De onzekerheid, de financiële zorgen. Ik weet uit ervaring dat het erg moeilijk is om in tijden van onzekerheid positief te blijven en vertrouwen te hebben in de toekomst. Toch wil ik je uitdagen om niet in die gedachten gevangenis terecht te komen. Het leven is gelukkig niet statisch en problemen zijn van tijdelijke aard. Probeer anders naar je situatie te kijken en wees dankbaar voor alles wat je wel hebt.