Eenzaamheid is helaas een groot probleem in onze samenleving en het speelt niet alleen onder ouderen. In 2016 gaf 43% van de volwassen bevolking (19 jaar en ouder) aan eenzaam te zijn. (Bron: Gezondheidsmonitor Volwassenen en Ouderen GGD, CBS en RIVM). Hoe komt het dat we ons massaal eenzaam voelen en wat kunnen we eraan doen?
Verschil eenzaamheid en alleen voelen
Eenzaamheid ontstaat als je je langdurig alleen voelt. Je hebt behoefte aan sociaal of emotioneel contact maar je vindt dit niet in je omgeving. Je hebt bijvoorbeeld geen contact meer met familie of je hebt een klein sociaal netwerk.
Iedereen voelt zich weleens alleen, maar als je je langdurig alleen voelt ontstaat eenzaamheid. Je ervaart een gemis in contact, een gemis aan “echte” verbinding met andere mensen. Eenzaamheid zorgt voor stress, sombere gevoelens en kan zelfs een depressie tot gevolg hebben.
Spirituele kringen
In spirituele kringen wordt weleens gezegd dat je alleen voelen of eenzaamheid een gebrek aan verbinding is met je ware zelf. Je hebt daardoor anderen nodig, externe situaties om volledig tevreden en gelukkig te zijn. Natuurlijk is dit tijdelijk omdat anderen en externe situaties altijd veranderlijk zijn. Je blijft dus altijd zoeken naar externe situaties om volledig vervult te zijn. Een vicieuze cirkel dus.
Alhoewel ik geloof dat je volledig vervult en gelukkig kunt zijn door met jezelf naar binnen te gaan en te mediteren, is dit niet altijd de oplossing. Je bent pas verlicht als je niets of niemand nodig hebt om je goed en verbonden te voelen. Naar mijn mening ontken je dan waar het werkelijk om gaat. We zijn hier om te groeien, en groeien doe je niet alleen. We hebben anderen nodig en zijn afhankelijk van elkaar. Het is goed om deze onderlinge afhankelijkheid te erkennen. Het is niet krampachtig vastklampen maar je verbinden met de ander, vanuit vertrouwen en weer loslaten als het tijd is.
Hoe ontstaat eenzaamheid?
Er zijn meerdere factoren die rol spelen bij het ontstaan van eenzaamheid. We leven in een samenleving waarin je vaak je buren niet eens kent. Ook vindt veel contact plaats via social media. Je mist dan een hoop aan informatie, omdat je niet echt met elkaar praat. Je mist non-verbale signalen, je kijkt elkaar niet meer aan en het is vaak oppervlakkig. Het is lastig om echt met elkaar in contact te komen.
Als je sociale vaardigheden onvoldoende zijn ontwikkeld, je verlegen of introvert bent kun je ook eenzaam worden. Je voelt je in een gesprek ongemakkelijk waardoor de ander zich ook ongemakkelijk voelt. Het contact loopt stroef en dat is voor beide partijen onprettig. Alleen door te oefenen kun je je sociale vaardigheden verbeteren.
Eenzaamheid ontstaat, naar mijn idee ook omdat we veel te bang zijn om afgewezen te worden. We hebben allemaal weleens meegemaakt dat we toenadering zochten en vervolgens werden afgewezen. Dit doet pijn en zorgt ervoor dat we in een volgende vergelijkbare situatie angstig worden. We laten een moment om contact te maken aan ons voorbij gaan uit angst om afgewezen te worden. Wat zal de ander wel niet denken? Hij heeft er vast geen behoefte aan? Wat een afgang zal het zijn als zij mij geen blik waardig gunt. Wat doen we onszelf eigenlijk aan? Als de ander niet ingaat op onze toenadering pakken we dit veel te persoonlijk op. Er kunnen heel veel redenen zijn waarom iemand niet ingaat op onze poging om contact te leggen. Dit hoeft niet persé persoonlijk te zijn.
Hoe los je je eenzame gevoelens op?
Het is te simplistisch om te denken dat je eenzaamheid zo even oplost. Er spelen veel factoren zowel maatschappelijk als persoonlijk. Als je merkt dat je je eenzaam of alleen voelt dan hoef je hier niet direct wat mee te doen. Iedereen voelt zich weleens alleen of eenzaam. Soms helpt het al om dit gevoel te accepteren. De meeste gevoelens komen in golven en zijn zo weer voorbij. Merk je dat je je te vaak eenzaam voelt? Dan is het goed om te onderzoeken welke boodschap dit gevoel voor je heeft.
Heb je behoefte aan een groter sociaal netwerk? Mis je diepgang in je huidige contacten? Zoek uit waar je behoefte aan hebt en maak een plan, zodat je ervoor kunt zorgen dat je behoefte vervuld wordt. Jij bent de enige die jouw situatie kan veranderen. Jij bent de enige die verantwoordelijk is voor jouw leven. Natuurlijk kun je andere mensen vragen om je te helpen maar jij blijft verantwoordelijk. Maak bijvoorbeeld een praatje met je buren. Bel een familielid, een vriend of vriendin op. Ga op bezoek of sluit je aan bij een sportclub.
We willen het vaak niet horen, maar jij bent de enige die jouw eenzame gevoelens kan oplossen. Onderzoek waar je behoefte aan hebt en onderneem actie. Als je dit niet zelf kunt, vraag dan hulp aan bijvoorbeeld een huisarts of een coach.